We hebben allemaal wel eens last gehad van nervositeit, of het zich nu lichamelijk uit in een droge mond, pijn op de borst of spijsverteringsproblemen, of geestelijk in de vorm van angst of depressie. Maar wat gebeurt er precies in je lichaam tijdens deze momenten, en hoe houdt het verband met je hersenen en de stressrespons? Laten we dit verder onderzoeken.
Twee componenten van je autonome zenuwstelsel spelen een belangrijke rol in de stressrespons: de parasympatisch zenuwstelsel systeem en het sympathische zenuwstelsel. Laten we hun functies eens nader bekijken.
Deze systemen werken samen om energie te mobiliseren wanneer dat nodig is en daarna ontspanning te bevorderen. Het sympathische zenuwstelsel is verantwoordelijk voor de vecht-of-vluchtreactie, terwijl het parasympathische zenuwstelsel, ook bekend als het rust-en-verteer-systeem, kalmte bevordert. Om onderscheid te maken tussen de twee kun je denken aan een parachute, die je afremt - een soortgelijke functie als het parasympathische zenuwstelsel.
Als het sympathische zenuwstelsel actief is, kun je een verhoogde hartslag merken, een droge mond door geremde speekselvorming, en spijsverteringsproblemen zoals diarree of verstopping. Deze reactie treedt op omdat je lichaam zich voorbereidt op vechten of vluchten voor gevaar, waarvoor geen spijsvertering nodig is. Activering van dit systeem maakt adrenaline vrij en stimuleert de productie van glucose om cellen en spieren van energie te voorzien. Langdurige activering leidt tot het vrijkomen van cortisol, wat wijst op een verlengde vecht-of-vluchttoestand.
Daarentegen vernauwt het parasympathische zenuwstelsel de pupillen en herstart het spijsverteringsproces, omdat er geen onmiddellijk gevaar is en het tijd is om te rusten en te verteren.
Gedurende een doorsnee dag worden deze systemen met tussenpozen geactiveerd, waardoor ze in evenwicht blijven. Bij chronisch gestreste mensen heeft het sympathische zenuwstelsel echter de neiging om actiever te zijn dan het parasympathische zenuwstelsel, waardoor het evenwicht wordt verstoord. Als deze systemen in evenwicht zijn, verkeert het lichaam in een toestand van homeostase, wat de gewenste toestand is voor mensen die chronische stress ervaren. Om dit te bereiken moet men het parasympathische zenuwstelsel vaker reactiveren.
Nu je de relatie tussen de hersenen en het zenuwstelsel begrijpt, is het tijd om het laatste stukje van de puzzel te bespreken: de nervus vagus. Vaak aangeduid als de 10e zenuw of zelfs de koningin van het parasympathische zenuwstelsel, de De nervus vagus speelt een cruciale rol bij stress antwoord. In de volgende video onderzoeken we waarom het zo'n voorname titel heeft verdiend.
