Heb je je ooit afgevraagd wat de effecten van stress op de hersenen zijn en hoe de stressrespons eigenlijk ontworpen is om je veilig te houden? Specifieke elementen in je hersenen activeren deze stressrespons, en de reacties van mensen op dezelfde situatie kunnen drastisch verschillen. Hoewel het een beetje technisch is, kan het begrijpen van dit onderwerp heel nuttig zijn voor de rest van de cursus.
Laten we eens kijken naar een schema dat enkele essentiële onderdelen van je hersenstructuur belicht. Je ziet het zoogdierenbrein en de neocortex, die beide een rol spelen in je stressrespons. Het zoogdierenbrein, dat zich eerder in de menselijke evolutie ontwikkelde, is verantwoordelijk voor het verwerken van emoties en gevoelens. De neocortex daarentegen is meer betrokken bij redeneren, plannen, taalverwerking, leren en bewust denken.
Als we dieper in de hersenen van zoogdieren duiken, vinden we de hypothalamus en de amygdala als integrale onderdelen van dit systeem. Het primaire doel van de amygdala is je te beschermen tegen fysieke of emotionele schade. Zie het als een apparaat met een enorme harde schijf, waarop bedreigingen of situaties worden opgeslagen die het als schadelijk voor je ervaart. Als je een situatie tegenkomt die de amygdala als bedreigend beschouwt, slaat hij alle zintuiglijke informatie van die ervaring op. Deze gegevensopslag helpt de amygdala om soortgelijke situaties in de toekomst te herkennen en erop te reageren om je te behoeden voor schade.
Stressvolle of traumatische ervaringen staan in ons geheugen gegrift, en de amygdala reageert bliksemsnel - milliseconden voordat de neocortex kan reageren. Bij chronisch gestreste mensen neemt de amygdala vaak bedreigingen waar, en de neocortex worstelt om te compenseren.
Als je bijvoorbeeld een luide knal hoort terwijl je over straat loopt, kan je amygdala aannemen dat het geweervuur is en een stressreactie veroorzaken. Even later schakelt je neocortex in en bekijkt de situatie opnieuw en realiseert zich dat het gewoon een auto was die in brand vloog. Als er de hele dag door talrijke bedreigingen worden waargenomen, raakt de neocortex overweldigd, wat leidt tot vermoeidheid.
Er bestaan veel stressoren in ons dagelijks leven, zoals familie- of gezondheidsproblemen. Maar waarom reageren mensen verschillend op dezelfde stressoren? Het antwoord ligt in onze individuele geschiedenis. Een specifieke situatie wordt voor de ene persoon misschien niet als een bedreiging beschouwd, maar kan op basis van ervaringen uit het verleden de amygdala van een ander activeren.
Bijvoorbeeld, twee mensen ontvangen een e-mail van dezelfde persoon. Terwijl de ene persoon rustig blijft, raakt de ander extreem gestrest. De persoon die rustig blijft heeft waarschijnlijk geen geschiedenis met de afzender, dus zijn amygdala ziet de e-mail niet als een bedreiging. Maar de gestreste persoon kan de dag ervoor ruzie hebben gemaakt met de afzender, waardoor zijn amygdala in hoge staat van paraatheid raakt.
Nu je bekend bent met de hersenstructuren die betrokken zijn bij de stressrespons en waarom bepaalde situaties deze bij sommigen wel en bij anderen niet oproepen, is het tijd om de relatie met je zenuwstelsel. Als een andere belangrijke speler in de stressrespons is de zenuwstelsel zal centraal staan in onze volgende video.
